Nijmegen, maart 2020 – Thirona, Quirem en Radboudumc slaan de handen ineen in het Radiologie van de Toekomst project. Alle drie de partners zijn in Oost-Nederland gevestigd en brengen hun eigen unieke kennis, vaardigheden en expertise op het gebied van slimme en snelle beeldverwerking mee. De genoemde samenwerking heeft recentelijk geresulteerd in een substantiële bijdrage van Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). Het Radiologie van de Toekomst project zal zich specifiek richten op de ontwikkeling van geavanceerde algoritmen voor kunstmatige intelligentie-toepassingen op het gebied van medische beeldanalyse.

Fondsen voor betere, snellere en meer inventieve beeldanalyse

Radiologen kijken met allerlei apparatuur dwars door ons heen. Ze maken plaatjes van ons lichaam zonder het te openen. Dankzij die beeldvorming – ook wel Imaging genoemd – kunnen artsen beoordelen of onze organen gezond of ziek zijn. Maar die beoordeling kan beter, sneller en inventiever denken Thirona, Quirem en het Radboudumc. Met ruim anderhalf miljoen subsidie van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) starten ze daarvoor het project Radiologie van de Toekomst.

Automatisch analyseren door kunstmatige intelligentie

Thirona, een spin-off van het Radboudumc, ontwikkelt algoritmes voor het analyseren van medische beelden. Directeur Eva van Rikxoort: “Met die algoritmes – een vorm van Artificiële Intelligentie, AI – zijn medische beelden gemakkelijker, nauwkeuriger en doeltreffender te analyseren. Het duurt enige tijd voordat je een algoritme hebt ontwikkeld dat net zo goed functioneert als de gemiddelde arts, of soms zelfs beter. Maar dan levert het ook grote voordelen op. Het verlaagt bijvoorbeeld de werkdruk bij artsen en kan bijdragen aan een snellere en nauwkeurigere diagnose voor patiënten. Op dit moment analyseert Thirona dagelijks CT scans van de longen voor honderden ziekenhuizen wereldwijd, vooral voor patiënten met COPD. In dit nieuwe project gaan we nieuwe algoritmes ontwikkelen, voor cystic fibrose – ook wel taaislijmziekte genoemd – en voor de oncologie.”

Precision medicine

Quirem Medical, een spin-off van het UMC-Utrecht, produceert kleine radioactieve bolletjes (holmium microsferen) waarmee vooral patiënten met (uitgezaaide) leverkanker worden behandeld. Directeur Jan Sigger: “De bolletjes worden in een bloedvat gespoten om daarna vast te lopen in de haarvaten van de tumor. Met die plaatselijke straling van binnenuit worden de tumorcellen gedood. Beeldvorming is essentieel bij deze behandeling. Om te bepalen welke patiënten in aanmerking komen, om de microsferen te volgen tijdens de behandeling en om de juiste dosis voor elke tumor te bepalen. In deze vorm van precision medicine is beeldvorming echt onmisbaar.”

Onderzoeken en ondernemerschap gaan hand in hand

Zowel Thirona als Quirem zijn ondernemingen die opereren in de medische tech sector. Hoogleraar functionele beeldanalyse Bram van Ginneken en medisch bioloog Frank Nijsen zijn in het Radboudumc bij het project betrokken. “Voor ons is dit een goed model voor samenwerking”, zegt Van Ginneken. “We doen hier onderzoek en bij goede resultaten weet je dat er een bedrijf is dat er ook iets mee gaat doen.” “Bovendien zitten we allemaal in de regio.” gaat Nijsen verder. “Een regio waar erg veel gebeurt en de wisselwerking tussen onderzoek en ondernemen goed op elkaar aansluit.”

Slimme algoritmen

Het door EFRO gesubsidieerde project moet voor Van Ginneken vooral leiden tot de ontwikkeling van bruikbare algoritmes voor de oncologie. ‘Steeds meer behandelmogelijkheden maken dat patiënten met kanker langer leven. Dat betekent dat er ook steeds meer scans worden gemaakt om het verloop van de ziekte en de behandeling te monitoren. Wordt een tumor kleiner of groter? Komen er uitzaaiingen bij, welke zijn geschikt voor behandeling? Dergelijke vragen kunnen in principe ook beantwoord gaan worden door slimme algoritmen die de scans automatisch lezen en beoordelen. Wij gaan software ontwikkelen die de beelden van darmkanker, prostaatkanker, borstkanker, botkanker analyseert. Op basis daarvan kan het behandelteam nauwkeuriger plannen. Dat is de richting die we in dit onderzoeks- en ontwikkelproject inslaan. Kennis neerslaan in te vermarkten producten waar zowel patiënt als arts baat bij hebben. Zo maak je impact.”

Verfijnen en verbeteren voor optimale behandeling

Voor Quirem en Nijsen geldt dat net zo. Ze willen de behandeling nog verder verfijnen en verbeteren. Bijvoorbeeld door niet alleen vooraf, maar ook tijdens de behandeling, precies te kunnen volgen waar de microsferen in de patiënt naartoe gaan. Nijsen: “Onze microsferen zijn zichtbaar te maken tijdens de behandeling. Als je weet waar ze vastlopen, kun je ook de straling berekenen die wordt afgegeven. Die dosis is dan tijdens de behandeling te vergelijken met de dosis die nodig is om de tumor ook echt goed aan te pakken. Het zou mooi zijn als we door dit project de locatie en tumorgrootte automatisch kunnen berekenen, gevolgd door een advies over de optimale bestralingsdosis. Dat zijn de vergezichten van de Radiologie van de Toekomst.”

Boost voor innovaties

“Deze EFRO-bijdrage sluit naadloos aan op de nieuwe accenten in het economische beleid van de provincie Gelderland”, zegt Gelders gedeputeerde voor Economie, Christianne van der Wal. “In de regio Arnhem-Nijmegen zitten bedrijven met een groot innovatievermogen, die bijdragen aan oplossingen in de gezondheidssector. Zo geven we deze innovaties een impuls en daar ben ik blij mee.”

Over de Nederlandse tripartite

Thirona ontwikkelt computer algoritmes voor het analyseren van medische beelden, momenteel met name gericht op CT scans van de longen. Thirona is een spin-off van Radboudumc, opgericht in 2014 door Eva van Rikxoort en Bram van Ginneken. Het bedrijf is gevestigd in Nijmegen en heeft momenteel ruim dertig medewerkers.

Quirem Medical ontwikkelt holmium microsferen die vooral worden gebruikt bij de behandeling van leverkanker. Quirem Medical is een spin-off van het UMC Utrecht, opgericht in 2012 door Jan Sigger en Frank Nijsen. Het bedrijf is gevestigd in Deventer en heeft momenteel ruim dertig medewerkers.

EFRO / OP Oost Het operationeel programma (OP) EFRO Oost-Nederland 2014-2020 is een gezamenlijk subsidieprogramma van de provincies Overijssel en Gelderland en werkt aan structurele versterking van de economie in Gelderland en Overijssel. EFRO staat voor Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.